Μέχρι τώρα ακούγαμε από τους αρμόδιους ένα χιλιοειπωμένο κλισέ, ότι δηλαδή κύριος στόχος του «νέου σχολείου» θα είναι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών σε βάρος της αποστήθισης και της στεγνής γνώσης. Διαβάζοντας όμως τις θέσεις του Υπουργείου ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι το σχέδιο για τη νέα δομή του ωρολογίου προγράμματος, κάθε άλλο παρά προωθεί τον πολυδιαφημιζόμενο στόχο, αφού είναι καταφανής η δραστική μείωση ωρών των μαθημάτων θετικών επιστημών, με αντίστοιχη περαιτέρω αύξηση των θεωρητικών.
Μέχρι τώρα φαινόταν αδιανόητο να εισάγεται ένας μαθητής στη σχολή Χημικών, χωρίς να έχει διδαχθεί Χημεία στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου, στο Πολυτεχνείο χωρίς να διδαχθεί στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου Φυσική κ.λπ. Και όμως, σύμφωνα με το προτεινόμενο σχέδιο σπουδών, μπορεί ένας μαθητής να αποφοιτήσει από το Λύκειο χωρίς να διδαχθεί στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου Φυσική και Χημεία!! Απίστευτο κι όμως αληθινό. Αυτό μόνο ως ανέκδοτο μπορεί να εκληφθεί, αλλά εδώ τα πράγματα είναι σοβαρά, αφού μιλάμε για την εκπαίδευση των παιδιών μας.
Τι είδους σχολείο είναι και που οδηγεί, όταν ένας μαθητής μπορεί να επιλέξει να διδαχτεί εννιά ώρες ξένη γλώσσα και καθόλου Φυσική και Χημεία; Ποιος πιστεύει ότι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της όξυνσης του πνεύματος ενός νέου επιτυγχάνονται από ένα τέτοιο πρόγραμμα σπουδών;
Η φιλοσοφία του νέου Λυκείου, όπως αποτυπώνεται στα σχέδια που έχουν δει το φως της δημοσιότητας είναι, εκτός από τα υποχρεωτικά μαθήματα, να υπάρχουν «καλάθια» μαθημάτων επιλογής, στα οποία οι μαθητές θα κατευθύνονται ανάλογα με την κλίση τους και τον κλάδο σπουδών που θέλουν να ακολουθήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Επίσης θα μειωθούν οι ώρες των υποχρεωτικών μαθημάτων υπέρ των μαθημάτων επιλογής. Πρόκειται δηλαδή για ένα νέο Λύκειο, η δομή του οποίου προσιδιάζει στη δομή του προγράμματος International Baccalaureate (IB).
Όσον αφορά το ΙΒ, ήδη υφίσταται στη χώρα μας, είναι δρόμος προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση, που οδηγεί όμως προς τα Πανεπιστήμια του εξωτερικού και ακολουθείται από σχολεία της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
Διαβάζοντάς το κανείς προσεκτικά τα όσα σχεδιάζονται από το Υπουργείο, διαπιστώνει ότι για τον επιστημονικό εγγραμματισμό των αυριανών Ελλήνων πολιτών υπάρχει η δυνατότητα διδασκαλίας ενός μόνον μαθήματος βασικής διδασκαλίας Φυσικών Επιστημών (Φυσική, Χημεία, Βιολογία) στη Β΄ και στη Γ΄ Λυκείου. Για το ακαδημαϊκό επίπεδο των πρωτοετών φοιτητών στα Πολυτεχνεία, στις Σχολές Θετικών Επιστημών και στις Σχολές Επιστημών Υγείας, υπάρχει η δυνατότητα διδασκαλίας ενός μόνο μαθήματος Φυσικών Επιστημών υψηλού επιπέδου, ακόμα και για την εισαγωγή σε αυτές τις σχολές! Διαβάζοντας κανείς προσεκτικά την πρόταση του Υπουργείου και κάνοντας απλούς υπολογισμούς διαπιστώνει ότι ο κάθε μαθητής θα μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε 1134 διαφορετικά είδη προγράμματος! Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι είναι πιθανό σε κάθε Λύκειο να διαμορφωθούν τόσα προγράμματα σπουδών, όσοι και οι μαθητές του!! Η κατάσταση και οι κτιριακές δυνατότητες των σχολείων μας είναι γνωστές. Πώς θα μπορέσει να διαμορφωθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα; Επίσης πώς οι σχολές θετικών επιστημών θα εξετάζουν και θα επιλέγουν μαθητές, όταν αυτοί δεν θα μπορούν να διδαχθούν ταυτόχρονα Φυσική και Μαθηματικά σε υψηλό επίπεδο ή θα πρέπει να επιλέγουν μόνο ένα από τα μαθήματα της Φυσικής, της Χημείας ή της Βιολογίας; (Εκτός και αν στα τέσσερα υπό εξέταση μαθήματα περιλαμβάνονται η ξένη γλώσσα και η Φυσική Αγωγή!)
Αυτό είναι το είδος του Λυκείου που επιθυμούμε; Ακόμα, σε μια περίοδο φορτισμένη με τις εκλογές, τα προβλήματα της οικονομίας και της ανεργίας, τις απολύσεις και τις πωλήσεις ΔΕΚΟ, δε συμφωνούμε με την εν κρυπτώ διαδικασία που ακολουθείται για την εκπόνηση των αλλαγών στο Λύκειο καθώς και με την ουσία των αλλαγών αυτών, έτσι όπως είδαμε να διαρρέουν στον τύπο. Θεωρούμε ότι στον αιώνα της τεχνολογίας, όχι μόνο δεν νοείται η υποβάθμιση του ρόλου των Φυσικών Επιστημών στο Ελληνικό λύκειο, αλλά απαιτείται και η αναβάθμισή τους.
Οπωσδήποτε το Λύκειο χρειάζεται να αλλάξει και να γίνει πραγματικό σχολείο. Να αλλάξει το περιεχόμενο σπουδών σε αυτό, να αλλάξει η λειτουργία και η διοίκησή του. Οι προτάσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας δεν αλλάζουν το Λύκειο προς την κατεύθυνση που έχει ανάγκη η χώρα μας και οι νέοι μας. Οι προτάσεις δημιουργούν ένα Λύκειο κλασσικής κατεύθυνσης, που εξοβελίζει τις θετικές επιστήμες, δημιουργώντας απόφοιτους αναλφάβητους στις θετικές επιστήμες. Οι απόφοιτοι αυτοί, πέρα του ότι θα συναντήσουν εξαιρετικά μεγάλα προβλήματα στην παρακολούθηση των μαθημάτων των πρώτων ετών των Πανεπιστημιακών Σχολών που θα εισαχθούν, θα είναι και προβληματικού μελλοντικοί πολίτες καθώς δε θα μπορούν να λειτουργήσουν στην κοινωνία της τεχνολογίας του 21ου αιώνα.
Ας ελπίζουμε ότι, μετά τη διαβούλευση στην οποία θα τεθεί το νομοσχέδιο, θα διορθωθούν όλες οι παραπάνω αστοχίες του αρχικού σχεδίου και θα έχουμε ένα Λύκειο που θα προσφέρει ουσιαστικές γνώσεις στους μαθητές, δίνοντας δεξιότητες και εφόδια όχι μόνον σε εκείνους που θα εισαχθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά και σε εκείνους που θα επιλέξουν άλλους δρόμους.
Σωτήρης Κοκκωνάκης
Φυσικός-Συγγραφέας
