Από τότε βεβαίως έχουν αλλάξει τα σχολεία (λίγο), τα χωριά και οι εκπαιδευτικοί τους (πάρα πολύ). Οι εκπαιδευτικοί (στα στεργιανά χωριά) συνήθως είναι μετακινούμενοι, μένουν σε πόλεις και μετακινούνται στα χωριά σε γκρούπ, μαζεύοντας ….μόρια, χωρίς ούτε να «σκανδαλίουν», ούτε να αποτελούν οργανικά μέλη της τοπικής κοινωνίας.
Στα περισσότερα χωριά που δεν έχουν σοβαρή τουριστική οικονομία, τα τελευταία χρόνια παραμένουν κυρίως συνταξιούχοι. Στα κεφαλοχώρια μένουν και κάποιοι υπάλληλοι (γιατροί, από ΔΕΗ κλπ), ορισμένοι νέοι άντρες (γηγενείς και «ξένοι») και λίγες οικογένειες με μικρά παιδιά (γηγενών και «ξένων»). Ένας από τους λόγους φυγής ήταν το σχολείο και το ….φροντιστήριο των παιδιών (είναι χαρακτηριστική η σκηνή στο «μάθε παιδί μου γράμματα».) Εδώ και πολλά χρόνια τα δημοτικά σχολεία των μικρών χωριών έχουν κλείσει και οι μαθητές μεταφέρονται στα κεφαλοχώρια.
Αξίζει να πούμε πως μεταφέρονται: Περιμένουν στη στάση να περάσει το ΚΤΕΛ, πηγαίνουν και επιστρέφουν με το ΚΤΕΛ. Συχνά ξεχνάμε ότι η μεταφορά δεν γίνεται με τα κίτρινα σχολικά που ξέρουμε στις πόλεις….Στο ΚΤΕΛ δεν υπάρχουν ούτε ζώνες ασφαλείας, ούτε συνοδοί….ούτε το σχολικό περνάει έξω από την πόρτα, ούτε ακολουθεί ακριβώς το ωράριο του σχολείου….. Αυτό για τα πολύ μικρά παιδιά λύνεται κυρίως από γονείς που φορτώνουν τα παιδάκια από «πάνω και κάτω μαχαλά» σε αγροτικά ΙΧ και τα μεταφέρουν οι ίδιοι στο σχολείο του διπλανού ή παρα-διπλανού χωριού. ΑΥΤΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ. Μετά τις συγχωνεύσεις, το ΚΤΕΛ και τα αγροτικά των μπαμπάδων προφανώς θα κάνουν μεγαλύτερα δρομολόγια….Επίσης μόλις κοπεί η επιδότηση των ΚΤΕΛ ….θα αναλάβουν τη μεταφορά μόνο τα αγροτικά ….
Στα μεγαλύτερα παιδιά το μεγάλο πρόβλημα είναι το φροντιστήριο (Ξένες Γλώσσες, πανελλαδικές κλπ) Επίσης υπάρχουν ελάχιστα ΕΠΑΛ. Τα παιδιά είτε μεταφέρονται σε μακρινά ΕΠΑΛ, είτε μεταφέρονται για σχολείο σε χωριό και το απόγευμα για φροντιστήριο σε πόλη, είτε μένουν μόνα τους (ή σε συγγενείς) σε πόλη, είτε μεταναστεύει όλη η οικογένεια, είτε σταματούν το σχολείο. Έτσι εξηγείται και το φαινόμενο ο αριθμός των μαθητών των Λυκείων των χωριών να είναι πολύ μικρότερος από τον αριθμό των μαθητών των Γυμνασίων και φυσικά να «συγχωνεύονται» κυρίως Λύκεια και όχι Γυμνάσια. Επίσης έτσι εξηγείται μια νέα μορφή αγροτικής οικογένειας, στην οποία ο μπαμπάς μένει στο χωριό (μένοντας συχνά με τους παππούδες στο «πατρικό») και η μαμά με τα παιδιά στην πόλη (πχ Καρδίτσα).
Τα παιδιά μόλις τελειώσουν το Λύκειο συνήθως φεύγουν από το χωριό. Με βάση όσα στοιχεία έχω (δυστυχώς οι ανθρωπολογικές – κοινωνιολογικές έρευνες στην Ελλάδα δεν χρηματοδοτούνται, άρα δεν γίνονται) παλαιότερα, πριν 10 περίπου χρόνια, έφευγαν όλα τα κορίτσια και μόνο τα αγόρια που «περνούσαν». Έτσι είχαμε και μια ενδιαφέρουσα υπερπληθώρα νεαρών αντρών γηγενών που την περίοδο της συγκομιδής αυξάνονταν με νέους άνδρες Αλβανούς κλπ…. Έρχονταν και κάποιες κοπέλες «ξένες», κυρίως Βουλγάρες, Ρωσίδες κλπ για να «κοιτάξουν» τους γέρους, με συνέπεια ενδιαφέρουσες γαμηλιακές συμπεριφορές των νέων ….αλλά και γέρων. Το φαινόμενο όμως αυτό τείνει να μειωθεί γιατί τα τελευταία χρόνια (τουλάχιστον στη Θεσσαλία) φεύγουν μετά το σχολείο και όλα τα αγόρια…. Οι ελάχιστες αντίστροφες κινήσεις προς τα χωριά από «οικολόγους», «οικολογίζοντες», «φυσιολάτρες» κλπ και από οικογένειες των «ξένων» εργατών της αγροτικής παραγωγής δεν μπορούν να εξισορροπήσουν τη μείωση των μαθητών και των νέων ζευγαριών που θα γεννούσαν παιδιά, άρα μαθητές. Ίσως τώρα με την οικονομική κρίση εγκαταλείψουν και άλλοι τα μεγάλα αστικά κέντρα και εγκατασταθούν στην επαρχία και τα χωριά. Το παραπάνω φαινόμενο ήδη έχει ξεκινήσει σιγά – σιγά.
Όσες οικογένειες αγροτών, κτηνοτρόφων κλπ επιμείνουν να παραμείνουν θα αναγκαστούν σε μεγαλύτερες μετακινήσεις. Πχ μερικοί μαθητές από το Λύκειο Καναλίων στη Μαγνησία, αν κλείσει το πολύ μικρό Γενικό Λύκειο, θα πρέπει καθημερινά να κάνουν 70 χιλιόμετρα…. από τα 20-25 που κάνουν σήμερα. Γιατί το Λύκειο είναι μικρό; Μα γατί ήδη έχουν φύγει αρκετοί για το Βόλο, ώστε να πάνε σε ΕΠΑΛ ή για να κάνουν φροντιστήριο, να «περάσουν κάπου», ώστε να φύγουν …. μόνιμα.
Αντί όμως να εξετασθεί ένα ενιαίο σχολείο θεωρίας και πράξης (πχ και με μαθήματα δεντροκομίας, ζωικής παραγωγής κλπ) …. Αντί να μειωθεί στην πράξη και όχι στα λόγια η ανάγκη για φροντιστήριο…… Αντί να προσεχθεί η αγροτική παραγωγή, να δοθούν κίνητρα (οικονομικά, πολιτιστικά κλπ) στα νέα παιδιά να μείνουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους στο χωριό…. Τώρα ουσιαστικά διώχνονται.
Για λίγα χρόνια το κράτος θα αναγκαστεί να πληρώσει σε μετακινήσεις πολλά χρήματα…. Μετά θα κοπούν και αυτά είτε λόγω λιτότητας είτε γιατί δεν θα υπάρχουν καθόλου μαθητές στο χωριό. Μετά δεν θα υπάρχουν βέβαια γεωργοί και κτηνοτρόφοι…παρά μόνο ελάχιστοι συνταξιούχοι…. Αλλά για αυτά θα νοιαζόμαστε; Θα μας φροντίσει το ΔΝΤ και το μνημόνιο…..
Λυπάμαι που ανέφερα «παιδαγωγικά» επιχειρήματα, αλλά η παιδαγωγική που ξέρω μιλάει για σχολεία σε συνάρτηση με την κοινωνία και στην ελληνική κοινωνία έχουμε πολλά μικρά χωριά. Οι «παιδαγωγοί» όταν τρέφονται ας σκεφτούν ότι τα τρόφιμα τα παράγουν άνθρωποι που έχουν και παιδιά και ότι τα χρήματα με τα οποία αγοράσουν τα τρόφιμα τους δεν θα υπάρχουν αν δεν υπάρχει (και αγροτική) παραγωγή στη χώρα. Τέλος η παιδαγωγική που ξέρω ορίζει ότι τις περιπτώσεις που είναι καλό και για την οικονομία και για τους μαθητές να συγχωνευτούν σχολεία (φυσικά υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις) τις ξέρουν και οι ίδιοι οι μαθητές, οι γονείς τους γενικότερα οι τοπικές κοινωνίες. ….
Ο δικός μας ρόλος είναι να παλέψουμε μαζί με τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και να προτείνουμε (και σε αυτές) τις θέσεις μας για ένα άλλο σχολείο. Σε αυτό το πλαίσιο και η πρόταση μας για το 12 χρονο, για το σχολείο Θεωρίας και πράξης κλπ πρέπει να απαντά και στη πραγματικότητα των χωριών. Ενδεχομένως θα πρέπει να γίνουν και συγχωνεύσεις αλλά το ενιαίο σχολείο θα πρέπει να μπορεί να λειτουργεί και σε μικρές μονάδες των χωριών, ή ομάδων χωριών. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορούμε να έχουμε στο μυαλό μας μόνο τα σχολεία αστικού τύπου και την παράδοση του πολυκλαδικού. Μια πρόταση που ήδη υπαινίχθηκα είναι η προσφορά και μαθημάτων που καλύπτουν μορφωτικές αλλά και παραγωγικές ανάγκες πχ στις τουριστικές περιοχές 2-3 ξένες γλώσσες, στις αγροτικές μαθήματα γεωπονίας κλπ.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΤΣΟΥΡΑΣ : Kαθηγητής Δ.Ε.
Και άλλη μια μαρτυρία κατάργησης σχολείου με τρόπο μεθοδευμένο!
Στο νομό Ιωαννίνων με πολύ δύσκολο οδικό δίκτυο καταργούν το Λύκειο Τσεπελοβου και οδηγούν τους μαθητές στο Λύκειο Ελεούσας (55 χλμ απόσταση, καθημερινά 110 χλμ για τους μαθητές)... Εδώ βέβαια ο "φόνος ήταν... προμελετημενος ".Πέρυσι έκλεισαν τη μαθητική εστία που φιλοξενούσε πάνω από 60 παιδιά κυρίως από την Αλβανία τα οποία μετά από αυτό στην πλειοψηφία τους σταμάτησαν το σχολείο και φέτος επικαλούμενοι το μικρό αριθμό των μαθητών κατάργησαν το σχολείο...να προσθέσω ότι το κόστος μεταφοράς των μαθητών θα πέσει αποκλειστικά στις πλάτες των γονιών τους με δεδομένη την αδυναμία των δήμων του Καλλικράτη να καλύψουν τα έξοδα μεταφοράς τους ,,,
