Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2011

1923: Μια χρονιά χωρίς Χριστούγεννα


Το 1923 ήταν το έτος κατά το οποίο το άρτι σχηματισθέν στη σημερινή του μορφή ελληνικό κράτος αποφάσισε να κάνει την πρώτη κίνηση προσέγγισης στη Δύση. Έτσι, απαρνήθηκε το Ιουλιανό ημερολόγιο σύμφωνα με το ποίο όριζε τις υποθέσεις και την καθημερινή ζωή των πολιτών του μέχρι τότε και υιοθέτησε το Γρηγοριανό για να συμβαδίσει με την πολιτισμένη Ευρώπη. 

Η σημαντικότερη όμως παράμετρος της απόφασης αυτής ήταν ότι για πρώτη και δυστυχώς τελευταία φορά, ελληνική κυβέρνηση τόλμησε να διαχωρίσει κάπως το Κράτος από την Εκκλησία προβαίνοντας σε μια πράξη διαχωρισμού της πολιτικής από τη θρησκευτική καθημερινότητα. Η υλοποίηση αυτής της απόφασης βέβαια είχε πολλές και άμεσες συνέπειες όσον αφορά στον εορτασμό διαφόρων επετείων του "έθνους", διαφόρων εορτών αλλά και στην καθημερινή ζωή των πολιτών του, οι οποίοι ακόμη και σήμερα, πόσω μάλλον τότε, συμπεριφέρονταν και ζούσαν περισσότερο ως Έλληνες Υπήκοοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι παρά ως Έλληνες Πολίτες.


Παρόλα αυτά, που ήταν βέβαια γνωστά ότι θα προέκυπταν, η ελληνική κυβέρνηση αγνόησε την λαοφιλή Εκκλησία και έσπευσε να προσκολληθεί στους Πάτρωνές της Ευρωπαίους, δηλαδή στο πολιτικό ημερολόγιο της Δύσης. Έτσι, άφησε ξαφνικά, μέσα στο καταχείμωνο, την Εκκλησία δεκατρείς μέρες πίσω, αφού την νύχτα της 15ης Φεβρουαρίου διαδέχτηκε πολιτικά η 1η Μαρτίου 1923.

Οι "Έλληνες Υπήκοοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι - ας πούμε και Πολίτες" όπως ήταν φυσικό άρχισαν να ζουν μέσα σε ένα μεγάλο μπέρδεμα (συνειδησιακό και πρακτικό), οι εφημερίδες στην προμετωπίδα τους άρχισαν να αναγράφουν την ισχύουσα πολιτική ημερομηνία και δίπλα "(ν.ημ.)", νέο ημερολόγιο δηλαδή, οι "εθνικές επέτειοι" μετακόμισαν κατά δεκατρείς μέρες και το επίσημο ημερολόγιο του Κράτους προηγούνταν πια αυτού της Εκκλησίας, η οποία φάνηκε να αιφνιδιάζεται.

Τα Χριστούγεννα λοιπόν του 1923 δεν ήρθαν ποτέ με βάση το επίσημο ημερολόγιο του ελληνικού κράτους αφού η εκκλησιαστική 25η Δεκεμβρίου 1923, συνέπεσε με την επίσημη κρατική 7η Ιανουαρίου του επόμενου έτους, 1924, κατά το οποίο το ελληνικό κράτος γιόρτασε πρώτα την Πρωτοχρονιά και κατόπιν τη γέννηση του Χριστού!

Όπως ήταν φυσικό, εξ αιτίας αρκετών τέτοιου είδους μπερδεμάτων αλλά κυρίως εξαιτίας της μόνιμης προσκόλλησης των εκκλησιαστικών αρχών στην κάθε προέλευσης και είδους κρατική εξουσία και στην έννοια του "έθνους" και όχι του "κράτους", τον Μάρτιο του 1924 αποφάσισε και η Εκκλησία να αλλάξει ημερολόγιο, να υιοθετήσει κι αυτή το Γρηγοριανό, να μεταφερθεί δεκατρείς μέρες πίσω εν μία νυκτί και να συμβαδίσει ξανά με το επίσημο ελληνικό κράτος και, μοιραία, με την Ευρώπη. Έτσι, την νύχτα της 10ης Μαρτίου διαδέχτηκε και εκκλησιαστικά η μέρα της 23ης Μαρτίου 1924 αφήνοντας πίσω της δια παντός όλη την εκκλησιαστική παράδοση αιώνων αλλά και ένα μέρος Χριστιανών, οι οποίοι παρέμειναν πιστοί σε αυτήν, δεν ακολούθησαν το νέο ημερολόγιο των Φράγκων και ονομάστηκαν επιτυχέστατα Παλαιοημερολογίτες.

Το έτος 1924 λοιπόν, το ελληνικό κράτος έκανε δύο φορές Χριστούγεννα αφού εκτός από τα πρώτα (7 Ιανουαρίου) που ήταν χρωστούμενα από πέρσι, ήρθαν κανονικά και με το Νόμο Πολιτείας και Εκκλησίας τα δεύτερα, στις 25 Δεκεμβρίου 1924!

Από τότε μέχρι σήμερα κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, γίνανε πράγματα και θαύματα στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στον κόσμο ολόκληρο. Το μόνο που δεν άλλαξε είναι ότι ο, έστω και κατ' αυτόν τον τρόπο, μοναδικός διαχωρισμός Κράτους - Εκκλησίας που επιχειρήθηκε στην Ελλάδα διήρκεσε μονάχα ένα έτος και εικοσιπέντε μέρες. Και τώρα, τα Χριστούγεννα του 2011, αυτό ακόμα το πληρώνουμε.

Εύχομαι να είστε καλά με το νέο έτος να γίνουμε επιτέλους Πολίτες και όχι πια Υπήκοοι.

Γιάννης Μακριδάκης