Είναι ιδιότροπος λαός τελικά αυτοί οι Έλληνες… Ένα χρόνο, οι ελάχιστοι ευαισθητοποιημένοι έψαχναν να βρουν ένα τρόπο να κινητοποιηθεί ο κόσμος, να γίνει κάτι επιτέλους. Και ότι δε γεννήθηκε μέσα από χιλιάδες ώρες σκέψης και δράσεων, γεννήθηκε τελικά από ένα πλακάτ στις διαδηλώσεις της Ισπανίας (αν υπήρξε ποτέ) που έγραφε: «Κάντε ησυχία μην ξυπνήσουμε τους Έλληνες!»
Δύο εικοσιτετράωρα μετά τη διάδοση του νέου, οι πλατείες όλης της Ελλάδας γέμισαν με κόσμο. Κόσμο πολύχρωμο, που βγήκε έξω αυθόρμητα για να υπερασπιστεί το θιγμένο εθνικό μας εγωισμό και να διαμαρτυρηθεί για τη συνεχή υποβάθμιση της ζωής του. Πολλοί από αυτούς βρέθηκαν σε διαδήλωση για πρώτη φορά στη ζωή τους.
Τον ενθουσιασμό του «πάμε πλατεία», ακολούθησε μια σύγχυση. Τόσοι πολλοί και τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, τι να φωνάξουν; Τα συνθήματα που επικράτησαν ήταν τελικά κυρίως καταγγελτικά, του στυλ «κλέφτες-κλέφτες», «όλοι είστε ίδιοι» κλπ. Τη δεύτερη μέρα των διαδηλώσεων, οπότε και γράφτηκε αυτό το άρθρο, τη θέση των συνθημάτων πήραν … τα κατσαρολικά! Πρωτοτυπία ή εύκολη λύση;
Ταυτόχρονα, τα μεγάλα Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης, όπως αναμενόταν εξάλλου, χρησιμοποίησαν τις διαδηλώσεις αυτές όπως τους βόλευε. Άρχισαν, από τη μία, να χαϊδεύουν τα αυτιά του κόσμου, με κολακευτικά σχόλια, από την άλλη όμως έπαιξαν –με ελάχιστες εξαιρέσεις- το γνωστό παιχνίδι της υπερβολικής προβολής του «ακίνδυνου» για το σύστημα και της έντεχνης απόκρυψης του «επικίνδυνου». Σχόλια δηλαδή του τύπου «μπράβο στα παιδιά που διαδήλωσαν ειρηνικά», «μπράβο που μάζεψαν τα σκουπίδια στο τέλος» κλπ. Αντίθετα, χωρίς καθόλου έκπληξη, άκουσα τηλεοπτικό σχολιαστή κρατικού καναλιού να διαψεύδει ότι οι διαδηλωτές φώναξαν και συνθήματα για το μνημόνιο και την κυβέρνηση, ενώ στα περισσότερα κανάλια αυτό αποσιωπήθηκε.
Από το πρώτο κιόλας βράδυ στις ειδήσεις άρχισε επίσης να προβάλλεται σαν πρώτο θέμα ο «μπαμπούλας» της εξόδου απ’ το ευρώ, με την ύποπτη δήλωση Δαμανάκη. Τυχαίο; Δε νομίζω!
Είναι προφανές ότι, όπως κάθε κίνημα, έτσι κι αυτό χρειάζεται την αυτοπροστασία του. Και είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι απέφυγε ως τώρα το «καπέλωμα» από κάποιο κόμμα ή από τα μεγάλα συνδικάτα, των οποίων η εντιμότητα αμφισβητείται. Είναι επίσης θετικό ότι υπάρχει, για πρώτη φορά, τέτοια ενότητα μεταξύ ανθρώπων απ’ όλο το πολιτικό φάσμα και όλες τις μικρομεσαίες κοινωνικές κατηγορίες. Αυτή ήταν όμως απλά μια καλή αρχή, που δε διασφαλίζει τίποτα για τη συνέχεια.
Γιατί εδώ δε μιλάμε για μια κατάσταση που ο αντίπαλος είναι αμελητέος. Από την άλλη πλευρά κρύβονται μεγάλα συμφέροντα με τεράστια δύναμη, που μπορούν να φθείρουν ή/και να καθοδηγήσουν το αυθόρμητο αυτό κίνημα. Οι «αγανακτισμένοι», πρέπει σύντομα να αποκτήσουν συγκεκριμένα αιτήματα. Σε διαφορετική περίπτωση, θα έχουμε μια επανάληψη του Δεκέμβρη του 2008, που επί ένα μήνα ο κόσμος ήταν στους δρόμους χωρίς συγκεκριμένους στόχους και αιτήματα και στο τέλος γύρισε σπίτι του απογοητευμένος, χωρίς να έχει δει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Όταν όμως μιλάμε για συγκεντρώσεις τόσων πολλών και τόσο διαφορετικών μεταξύ τους ανθρώπων, λίγα είναι τα αιτήματα που μπορούν να τους ενώσουν. Και όλα περιστρέφονται γύρω από τις έννοιες της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας. Αυτά τα τρία πράγματα ζητάει ο απλός πολίτης αυτής της χώρας, όποια πολιτική αφετηρία κι αν έχει.
Και πάνω σ’ αυτές τις τρεις αξίες, μπορούν να προκύψουν αιτήματα που να αφορούν:
1) ένα δημοψήφισμα (επιτέλους) για το μνημόνιο (και όχι για το ευρώ που είναι ψευτοδίλημμα και, όποιο αποτέλεσμα κι αν βγάλει, θα συμφέρει την άρχουσα τάξη)
2) το λογιστικό έλεγχο του δημοσίου χρέους της Ελλάδας, κάτι που πεισματικά αρνείται η κυβέρνηση, γιατί αναμένεται να «κάψει» πολλούς από αυτούς που διαχειρίστηκαν δημόσιο χρήμα τις τελευταίες δεκαετίες. Ο πολίτης όμως, αφού καλείται να πληρώσει τόσο ακριβά, δικαιούται να ξέρει τι «χρωστάει», σε ποιους, με ποιους όρους χρεώθηκε και ποιοι ήταν υπεύθυνοι γι’ αυτή την υπερχρέωση. Και αν αυτό είναι εφικτό, να διαγράψει μέρος του χρέους, χαρακτηρίζοντάς το «απεχθές», όπως έχει γίνει και σε άλλες χώρες.
3) την άρση της βουλευτικής ασυλίας και την ουσιαστική διερεύνηση όλων των σκανδάλων που έχουν ταλαιπωρήσει τον τόπο.
4) τη φορολογική δικαιοσύνη. Δε γίνεται για πάντα σ’ αυτή τη χώρα ο μισθωτός, ο συνταξιούχος, ο άνεργος, ο αγρότης και το μικρομάγαζο άμεσα ή έμμεσα να πληρώνουν τα σπασμένα και ο πραγματικός πλούτος να ξεφεύγει από τους φορολογικούς μηχανισμούς με χίλια δυο τερτίπια. Μέσα πίεσης και γι’ αυτό υπάρχουν, καμία κυβέρνηση ως τώρα όμως δε θέλησε να συγκρουστεί με αυτά τα συμφέροντα.
5) Αν η «φωτισμένη» ηγεσία αυτής της χώρας, δεν μπορεί ή δε θέλει να κάνει τίποτα από τα παραπάνω, να μας απαλλάξει από την παρουσία της και να μας αφήσει να απαιτήσουμε από κάποια επόμενη κυβέρνηση να τα κάνει.
Τα παραπάνω αιτήματα δεν αποτελούν την «απόλυτη αλήθεια», αλλά είναι απλά κάποιες ιδέες για τις διεκδικήσεις που μπορούν να ενώσουν όλο αυτό τον κόσμο, με την περιορισμένη δυνατότητα ανάλυσης που υπάρχει στα πλαίσια ενός άρθρου.
Μια τελευταία επισήμανση πάνω στο θέμα του συγκεκριμένου κινήματος, είναι η στάση κάποιων πολιτών και φορέων, προερχόμενων από τα αριστερά του πολιτικού φάσματος, οι οποίοι, παρά την ενεργό συμμετοχή που είχαν μέχρι τώρα στις διαμαρτυρίες για την κατάσταση της χώρας, παρότι καλούσαν το λαό να συσπειρωθεί και να συμμετέχει, τώρα που ο κόσμος βγήκε από το σπίτι του, αντιμετωπίζουν με καχυποψία, μερικές φορές και υποτιμητικά αυτή την κίνηση, χαρακτηρίζοντάς τη απολίτικη. Αλήθεια, είχαν άλλη εικόνα για την ελληνική κοινωνία; Περίμεναν να συναντήσουν αποκλειστικά κόσμο «διαβασμένο» και πολιτικοποιημένο όταν καλούσαν τους πολίτες να βγουν στους δρόμους; Και αν η κοινωνία ήταν τόσο έτοιμη, τότε γιατί δεν έγινε τίποτα ως τώρα;
Είναι σίγουρο ότι οι «αγανακτισμένοι» μέχρι τώρα δεν έχουν ταυτότητα και κάνουν λάθη. Ακούμε ατάκες του τύπου «έξω οι ιδεολογίες» (αυτός που το είπε μάλλον ερμηνεύει την πολιτική με βάση τα ζώδια και τους πλανήτες…) και άλλες τέτοιες αερολογίες. Είναι ακόμα λάθος τους η συνολική καταδίκη του συνδικαλισμού (γιατί συνδικαλισμός δεν είναι μόνο η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ, αλλά και πολύς απλός κόσμος που υπερασπίζεται τα συμφέροντα των συναδέλφων του). Αλλά όλα αυτά τα γνωρίζαμε και τα περιμέναμε. Ο μέσος νεοέλληνας έχει γαλουχηθεί με απολίτικες αντιλήψεις, που άφηναν αλώβητο το πολιτικό σύστημα και τα συμφέροντα που κρύβονταν πίσω από αυτό για δεκαετίες. Όποιος θέλει να αλλάξει την κοινωνία όμως παρεμβαίνει και συμμετέχει, γιατί αυτή δε χτίζεται σε εργαστήρια κομμάτων, αλλά στους δρόμους, δε δημιουργείται από τους λίγους «σοφούς» αλλά από του πολλούς, όταν αυτοί συνειδητοποιήσουν το κοινό συμφέρον.
Καλή αρχή λοιπόν στο κίνημα των «αγανακτισμένων», που γεννάει ελπίδες για ανατροπή του σκηνικού, αλλά… «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή!», όπως τραγουδούσαν σε αγώνες παλαιότερων δεκαετιών…
Δημήτρης Ηλιόπουλος
