Το βιβλίο του Μανώλη Γλέζου "Εθνική Αντίσταση - 1940-45 παρουσίασαν οι συγγραφείς Λουκάς Αξελός και Χριστόφορος Κάσδαγλης και ο δημοσιογράφος της ΝΕΤ, Χρήστος Βασιλόπουλος ("Μηχανή του Χρόνου"), ενώ στη συνέχεια πήρε το λόγο ο ίδιος ο Γλέζος, ο οποίος και καθήλωσε το κοινό, σε μια ομιλία βγαλμένη από χρόνια εμπειρίας στους αγώνες του λαού μας.
Έκανε παραλληλισμό της σημερινής κρίσης της χώρας με παλιότερες εποχές, μίλησε για τις γερμανικές πολεμικές αποζημιώσεις και για την αδράνεια των ελληνικών κυβερνήσεων πάνω σ' αυτό το θέμα, για τη δύναμη του ελληνικού λαού όταν αυτός αποφασίζει να ενωθεί και να αντισταθεί, για αφανείς ήρωες της ιστορίας που τα ονόματά τους ξεχάστηκαν, ενώ έμειναν για πάντα ονόματα πρωθυπουργών, στρατηγών κλπ και κατέληξε με το συμπέρασμα ότι και σήμερα υπάρχει λύση, αρκεί ο λαός να πιστεύει στις δυνάμεις του και να μην περιμένει σωτηρία από άλλους "ήρωες".
Δ.Η.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ:
«Το μεσημέρι της 2ας Μαΐου 1941, ο 17χρονος μαθητής της Ε΄ Γυμνασίου του Βαρβακείου από τη Βυτίνα, Μάθιος Πόταγας, πετάχτηκε άοπλος στη μέση του δρόμου, ύψωσε το χέρι και φώναξε στη φάλαγγα των αρμάτων μάχης των ναζί που έφτασαν στη γέφυρα Κουτρουμπή, στο δημόσιο δρόμο, που περνούσε έξω από τη Βυτίνα: «Σταθείτε. Δεν θα μας σκλαβώσετε. Είμαι εδώ μόνος. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί». Έκπληκτος ο διοικητής της φάλαγγας, ρώτησε το διερμηνέα, τι λέει αυτό το παιδί. Όταν ο διερμηνέας του εξήγησε, ο διοικητής με το αυτόματό του σκότωσε τον Πόταγα. Αλλά δεν έφτανε στον ναζί αξιωματικό μόνον ο θάνατος. Διέταξε τους στρατιώτες του και με έναν ογκόλιθο συνέθλιψαν το κεφάλι του νέου που τόλμησε να υψώσει το ανάστημά του απέναντι στο Γ΄ Ράιχ και το στρατό του...»
Η αντίσταση του ελληνικού λαού στον κατακτητή, σηματοδοτεί την ίδια την εθνι-κή ταυτότητά του και την εθνική ύπαρξή του. Γιατί παρουσιάζει το εκπληκτικό φαινόμενο της καθολικότητας. Η καθολική σχεδόν συμμετοχή σ’ έναν αγώνα άνισο, αλλά έμπλεο από τόσα υψηλά ιδανικά, προσδιορίζει τον εθνικό και τον πανανθρώπινο χαρακτήρα της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης. Ο Μανώλης Γλέζος γράφει πως «όταν λέμε Εθνική Αντίσταση δεν εννοούμε μόνον εκείνους που συμμετείχαν ενεργητικά στον αγώνα, ή ανήκαν σε αντιστασιακές οργανώσεις. Δεν λογιάζουμε μόνον τους αντιστασιακούς, αυτούς που παίζαν τη ζωή τους κορώνα γράμματα, κάθε μέρα, τους πρωτοπόρους, τους τολμηρούς, τα παλληκάρια, τους μπροστάρηδες. Όταν αναφερόμαστε στην Εθνική Αντίσταση, όταν μιλάμε για Εθνική Αντίσταση, δεν εννοούμε μόνο τους φυλακισμένους, τους ομήρους, τους εκτελεσμένους. Συμπεριλαμβάνουμε όλους όσους αντιστέκονταν, με οποιονδήποτε τρόπο στον κατακτητή. Όλους εκείνους οι οποίοι με την ανυπακοή τους να πειθαρχήσουν στις εντολές του κατακτητή, με την άρνησή τους, με την εναντίωσή τους να αποδεχτούν οποιαδήποτε εντολή του, δεν υπέκυπταν, αλλά αγωνίζονταν. Αντίσταση έκανε και ο μαχητής και εκείνος που δεν πίστευε σε όσα του κανοναρχούσε ο κατακτητής. Αντίσταση έκανε κι όποιος έδινε μια μπουκιά ψωμί στον πεινασμένο και μια κούπα νερό στον διψασμένο να ξεδιψάσει…»
Η Εθνική Αντίσταση 1940-1945 του Μανώλη Γλέζου δεν είναι ένα ακόμη βιβλίο για την Εθνική Αντίσταση που έρχεται να προστεθεί στην ήδη υπάρχουσα βιβλιογρα-φία, αλλά ούτε και ένα επιπλέον βιβλίο που έρχεται να εμπλουτίσει την πολύ-πλευρη εργογραφία του. Για τον ίδιο είναι ένα έργο ζωής. Για την ιστοριογραφία της πατρίδας μας αποτελεί προσφορά.
Η ανάγκη να απαντηθούν τα πολλά ερωτήματα που έχουν δημιουργηθεί για την εποχή αυτή - τον δεύτερο μεγαλύτερο σταθμό της ιστορίας του νεοελληνικού έθνους μετά την Επανάσταση του 1821 - οδήγησε τον Μανώλη Γλέζο στη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Η ανάγκη του επίσης για αποσαφήνιση των ιστορικών γεγονότων και αποκατάσταση της αλήθειας, καθώς ο ίδιος είχε βιώσει αδιάλειπτα τα γεγονότα από το 1940-1945 και είχε συμμετάσχει ενεργά σ’ αυτά, τον ώθησαν στο να καταγράψει μέσα στο μοναδικό αυτό για το είδος του έργο, το «διάγραμμα» της καταπληκτικής ανάτασης του ελληνικού λαού, την Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης.
Τι περιεχόμενο είχε η αντίσταση; Ποιοι ήταν οι στόχοι της;
Ποιος ήταν ο χαρακτήρας της;
Ποιες αιτίες γέννησαν την αντίσταση;
Ποιες οι δυνάμεις που συμμετείχαν σ’ αυτή;
Ποιο είναι το ιδεολογικό υπόβαθρο, η ιδεολογία της αντίστασης;
Ποιες μορφές αγώνα χρησιμοποίησε;
Ο Μανώλης Γλέζος μελετά εξονυχιστικά την εξάχρονη ιστορία του τόπου μας 1940-1945, εκφράζοντας εξαιρετική πρωτοτυπία σε απόψεις και θέσεις. Στην μελέ-τη του παρουσιάζονται και οι τρεις φάσεις της Αντίστασης:
Το μεγάλο ΟΧΙ και η πάνδημη συμμετοχή του ελληνικού λαού στην απόκρουση των εισβολέων το 1940-1941.
Η συμβολή του ελληνικού λαού στην Μάχη της Κρήτης, όταν το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου κατέρρεε.
Η ανάληψη του αγώνα Εθνικής Αντίστασης από τον ελληνικό λαό, όταν το εθνι-κό κράτος είχε καταλυθεί από το κατοχικό κράτος.
Στο βιβλίο του ο Μανώλης Γλέζος, στηριζόμενος στην εξαντλητική αναδίφηση των στοιχείων, καταδεικνύει τον πραγματικό πρωταγωνιστή, που ήταν ο ελληνικός λαός και αποκαθιστά την Αντίσταση ως αυτογενή και λαογέννητη. Οι 349 αντιστασι-ακές οργανώσεις, που για πρώτη φορά παρουσιάζονται συνολικά στο αναγνωστικό κοινό, αποτελούν ένα σημαντικό ιστορικό υλικό, χρήσιμο όχι μόνο στον φιλίστορα αναγνώστη, αλλά και τον ίδιο τον ιστορικό της περιόδου. Ο αναγνώστης που θα θελήσει να εγκύψει στο βιβλίο αυτό θα πρέπει να γνωρίζει ότι δεν έχει να κάνει με ένα συνηθισμένο βιβλίο ιστορίας, όπου εξιστορούνται γεγονότα και δίνονται, δίκην συνταγής, απαντήσεις στα ερωτήματα. Αντιθέτως, έχει να κάνει με μία έρευνα που θα τον θέσει σε εγρήγορση, κάνοντάς τον να αναλογιστεί πάνω στη σημασία της γνώσης και της κατανόησης του παρελθόντος.
Όμως, ένα βιβλίο δεν είναι μόνο περιεχόμενο. Είναι – ταυτόχρονα – λόγος και μορφή. Στην περίπτωσή μας, η ιστορική παράμετρος δένει οργανικά με την λογοτεχνική. Ο Γλέζος δίνει στην μείζονα αυτή εργασία του τον καλύτερό του εαυτό και παραδίδει ένα έργο που αποδεικνύεται εξίσου σημαντικό ιστοριογρα-φικό εργαλείο, όσο και συναρπαστικό αφήγημα.
Το έργο απλώνεται σε 1272 σελίδες και κυκλοφορεί σε δύο, συνεχόμενους, δεμένους τόμους, που πλαισιώνονται από πλήθος ντοκουμέντων και φωτογρα-φικού υλικού που καλύπτουν τις βασικότερες και ουσιαστικότερες πτυχές της περιόδου και των πρωταγωνιστών της.
Από την 4η έκδοση, το βιβλίο εμπλουτίστηκε και με ένα ευρετήριο Τοπωνυμίων, που μαζί με το Ευρετήριο Ονομάτων ολοκληρώνει τις χρηστικές ανάγκες του δίτομου έργου.
(Από τις Εκδόσεις "Στοχαστής")
